MESNEVÎ NEDİR
Mevlâna’nın İslâm Dünyasında bir mukaddes kitap sayesiyle tanınmış ve çok sevilmiş eseri Mesnevî’sıdır. Arûz’un fa’ilatün/fa’ilatün/fa’ilün vezniyle ve mesnevî şekliyle tertiplenen bu eser 6 ciltte 25618 beyit halinde söylenmiştir.Varlıkla birlik anlayışını birtakım hayâlî veyâ realist hikâyelerle; insanlar arasında olduğu kadar, hayvanlar arasında geçen vak’alarla; teşhis ve intak sanatlarıyla tanıtmaya çalışan bu çeşit mesnevilerin ilk örnekleri İran edebiyatındadır.Klasik sanatlarda eski üstadların arkasından yürüme terbiyesi, de müeessir olmakla beraber, Mesnevî’nin ilham aldığı asıl kaynak Kur’an-ı kerim’dir. Mevlânâ bu büyük eserinde Kur’an-ı Kerim’e ve onu getiren Hz. Muhammed’e derinanlayış ve inanışla bağlıdır. Bundan dolayıdır kiMesnevî’yi, Kur’an-ı kerim’in, şiir ve hikaye sanatıile ve Mevlânâ tarzı duygu ve düşünce üslubuylaifadelenmiş, manzum tefsiri diye karşılamak mümkündür.Mevlânâ Celâleddin, Mesnevî’yi Şems-i Tebrizi’ninölümünden sonraki olgunluk devresındeyazmıştır. Önce kendisinin yazmayabaşladığı bu eserini son halifesi Husâmeddîn’inteşvik ve ısrarıyla yıllarca bu talebesiyle birlikteçalışarak tamamlamıştır. Eserin ilk 18 beyitini kendisiyazan Mevlânâ , büyük bir kısmını daHusâmeddîn’e söyleyerek yazdırmıştır.Bir nûr, aşk ve kudret sentezi hâlinde var, iyi ve güzel olan Allah’dan, birgün tekrar ona kavuşmak için ayrılan rûh’un macerası, bütün hicranları, bütün arayış ve buluşlarıyla, bir madde ve ihtiras yuvası olan nefs’in buna engel olmak yolundaki bütün azgınlıkları bu kitapta hikaye ediliyordu.Mesnevî, müridlere tasavvufu öğretici bir kitap olduğu halde yer yer, fikrî ve hissî lirizmin sihirli mûsıkîsiyle de pür-terennüm’dü.Menevî, yalnız Hindistan İran, Türkiye ve diğer Türk ülkeleri gibi Doğu ülkelerinde değil, hemen bütün Batı ülkelerinde de tanınmış bir eserdir.